Türkiye: Gazetecileri Hapsetmek İçin Devletin Tüm Makamlarını Kullandığı Bir Gün Daha — Kadın Gazetecilerin Özgürlük Mücadelesi

Yer: Türkiye
Tarih: 18 Ocak 2023

Available in: 🇬🇧 English

Türkiye, gazetecileri hapsetmek için yasal yollarla onları tehdit etmeye, yıldırmaya ve cezalandırmaya devam ediyor. 29 Ekim 2022’de tutuklanan 6 kadın gazeteciden biri olan Öznur Değer hakkında dava açıldı. Musa Orhan’la ilgili yaptığı röportajlar sebebiyle ETHA muhabiri Pınar Gayıp hakkında 3. kez soruşturma başlatıldı. Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eşbaşkanı Dicle Müftüoğlu hakkında 6 ay hapis cezası verildi. CFWIJ gazetecilerin derhal serbest bırakılmasını ve beraat etmesini talep ediyor.

Tutuklu gazetecilere yönelik davalar

Türk hükümeti son dönemde tutukladığı gazeteciler hakkında daha önceki gazetecilik faaliyetlerinden dolayı davalar açmaya başladı. Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutuklu bulunan Jinnews muhabiri Öznur Değer hakkında yeni bir soruşturma açıldı. 28 Kasım 2021’de “Geçinemiyoruz” diyen öğrencilerin eylemini takip ettiği için Değer ve 24 diğer kişi hakkında “görevi yaptırmamak için direnme” ve “kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama” iddiasıyla iddianame hazırlandı. İddianame,  Ankara 18’inci Asliye Mahkemesi tarafından 5 Ocak’ta kabul edildi.

İddianamede, polisin kendisini engelleme çabasına karşın birçok kez gazeteci olduğunu ısrarla söylediği için Değer’in “Basın mesleği ile bağdaşmayacak hareketler” yaptığı iddia edildi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından verilen basın kartına sahip olmaması sebebiyle Değer’in Jinnews basın kartı geçerli olarak tanınmadı.

Tüm bu süreçte polis tarafından fiziksel şiddete maruz kalan Değer hakkında açılan davanın ilk duruşması 8 Mayıs’ta görülecek. CFWIJ olarak gazetecinin, mesleği gereği bir eylemi takip etmekten dolayı cezalandırılmaya çalışmasını kınıyor ve derhal beraat etmesini talep ediyoruz. 

Öznur hakkında açılan bu dava, tutuklu kadın gazetecilere yönelik açılan ilk dava değil. İki ayı aşkın bir süredir hapiste olan gazeteci Ceylan Şahinli de hukuki tacizle karşı karşıya kaldı. 29 Ekim 2022 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen bir soruşturmada tutuklanan Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Ceylan Şahinli'ye yönelik yeni bir dava açıldı. Beş yıl önce hakkında açılan bir soruşturma davaya dönüştü ve Şahinli'ye ancak 29 Ekim 2022 tarihinde tutuklanmasından sonra tebliğ edildi.

En temel gazetecilik faaliyetleri “suç unsuru” olarak değerlendiriliyor

İpek Er'e 15 gün tecavüz işkencesi uygulayıp kendisinin intiharına ve ölümüne sebep olan Musa Orhan’la ilgili yaptığı röportajlar sebebiyle ETHA muhabiri Pınar Gayıp hakkında üçüncü kez soruşturma açıldı. Musa Orhan’ın Jandarma Genel Komutanlığından ihraç edilmesine rağmen Gayıp hakkında "hakaret, iftira, kişilerin huzur ve sükununu bozma, terörle mücadele edenleri hedef gösterme" iddiasıyla soruşturma başlatıldı.

Aydın Cumhuriyet Başsavcılığı'nca başlatılan soruşturmada Pınar Gayıp, avukatıyla birlikte ifade vermeye gitti. İfadesinde, yaptığı sosyal medya paylaşımlarında ve haberlerde hiçbir hakaret unsuru olmadığını, yalnızca gerçekleri yazdığını belirtti. 

Pınar, uzun yıllardır yalnızca mesleki faaliyetleri dolayısıyla hukuki tacize maruz kalan, hakkında onlarca dava açılan gazetecilerden yalnızca biri. Bunun yanı sıra pekçok gazeteci gibi yine yaptığı iş dolayısıyla tehdit edilmeye de devam ediyor. 30 Haziran 2022’de Gayıp, yazdığı bir taciz haberi nedeniyle habere konu olan avukat tarafından tehdit edilmişti. CFWIJ olarak Gayıp’a yönelik bu haksız yargı sürecinin derhal beraatle sonuçlanmasını ve tüm gazetecilerin güvenliğinin sağlanmasını talep ediyoruz.

Suç işlemediği mahkemede kanıtlansa da gazeteciler farklı bahanelerle cezalandırılıyor

Gazeteci Aziz Oruç ve 6 diğer kişiyle birlikte yargılanan Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) eşbaşkanı Dicle Müftüoğlu hakkında açılan davanın karar duruşması görüldü. Aziz Oruç beraat ederken Müftüoğlu hakkında “suçluyu kayırmak” iddiasıyla 6 ay hapis cezası verildi. Mahkeme, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verdi.

Dicle Müftüoğlu da uzun zamandır hukuki tacize maruz kalan ve her fırsatta cezalandırılmaya çalışılan gazetecilerden biri. Müftüoğlu en son dört gün gözaltında tutulduktan sonra 7 Haziran 2022’de adli kontrol tedbiriyle serbest bırakılmıştı. CFWIJ olarak Türk hükumetinden, hem Müftüoğlu’nun hem diğer gazetecilerin güvenlik ve özgürlük endişesi olmadan mesleklerini icra edebilecekleri bir ortam oluşturulmasını talep ediyoruz.

Cezaevinde kadın gazetecileri kameralarla izleniyor

29 Ekim 2022’den bu yana tutuklu bulunan kadın gazetecilere yönelik hak ihlalleri artarak devam ediyor. Mezopotamya Ajansı’nın haberine göre, MA Yazı İşleri Müdürü Diren Yurtsever, avluya takılan kameraların odaları gördüğünü ve özel alanlarının izlenebilir olduğunu belirtti. Yurtsever, ziyaretçi hakkı kapsamında yaptıkları başvuruların da hiçbir geçerli sebep olmadan matbu bir cevapla reddedildiğini ve avluda kimsenin birbiriyle konuşmaması için iletişim kurulmaması yönünde gardiyanların engellemeleri olduğunu da ekledi. 

MA'ya gönderdiği bir mektupta gazeteci Ceylan Şahinli de cezaevindeki hak ihlallerini anlatmıştı. Şahinli, tutukluluğu sırasında haklarının kısıtlandığını, diğer tutuklularla sosyal aktivitelerde yer almasının engellendiğini ve hapishanede 4'ten sonra kaloriferlerin kapatıldığını belirtmişti.

Türkiye, kadın gazetecilere yönelik hak ihlallerinde ilk sırayı bırakmıyor

CFWIJ 2022 yılında kadın gazetecilere yönelik 150'den fazla şiddet ve hak ihlali vakası kaydetti. En az 50 kadın haklarında açılan davalarda yargılandı. 75 kadın gazeteci alanda polis şiddetine maruz kaldı, bunların 35’i gözaltılarla sonuçlandı. Kadın gazeteciler ayrıca çevrimiçi şiddet, organize troll kampanyaları ve devlet medyası aracılığıyla hükümet politikalarını eleştirdikleri için hedef alındı. 

Son dönemlerde ise tutuklanan gazeteciler hakkında yeni davalar ve soruşturmalar açılarak cezaevinden çıkmaları zorlaştırılıyor. Türk hükümeti yıllar önceki mesleki faaliyetlerinden dolayı yeni suç unsurları yaratarak gazetecileri cezalandırmaya çalışıyor. CFWIJ olarak yasal tacize maruz kalan tüm gazetecilerin derhal beraat etmesini talep ediyoruz. Tüm bu hak ihlalleri hem basın özgürlüğünü hem de demokrasiyi ciddi ölçüde zedelemektedir. Gazetecilik suç değildir.

Gazetecilikte Kadın Koalisyonu, kadın gazetecilere yönelik küresel bir destek örgütüdür. Dünyanın dört bir yanındaki birçok ülkedeki kadın gazeteciler için mentörlük projesine öncülük eden ve kadın gazeteciler için özgür basın ortamına odaklanan ilk örgüttür. Gazetecilikte Kadın Koalisyonu olarak dünyanın her yerindeki kadınlara yönelik her türlü hak ihlalini ayrıntılı bir şekilde belgelemekteyiz. Bireyler ile kurumları biraraya getiren sistemimiz, kadın gazetecilerin sektörde özgürce çalışmasına yardımcı olmak için gereken deneyim ve danışmanlığı bir araya getirir. Amacımız, kadın gazetecilerin güvenle çalışabileceği ve gelişebileceği güçlü bir mekanizma geliştirilmesine yardımcı olmaktır.

If you have been harassed or abused in any way, and please report the incident by using the following form.